ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΚΥΜΗ
του Αθανάσιου Δαφνή
Η Μονή της Μεταμόρφωσης βρίσκεται στο βόρειο μέρος της Κύμης, σε απόσταση 6 χλμ και ανατολικά της Μονής είναι η θάλασσα του Αιγαίου. Η μονή είναι κλεισμένη στις απότομες και κατάφυτες πλαγιές του απόκρημνου και φοβερού Αποκλείστη κάτω απ' την Ακρόπολη της Προϊστορικής Κύμης, τον Κορακόπυργο ή Βυζαντινό Κάστρο. Εν προκειμένω σκόπιμο θεωρούμε να αναφέρουμε ένα απόσπασμα της επιστολής του Πανεπιστημιακού καθηγητή U.V.Vilamowitz του έτους 1895 προς τον Κυμαίον Στέφανον Κωνσταντινίδην.
"Πόλις ην αυτονομουμένη η Κύμη πριν υπό Χαλκιδέων κρατηθήναι, τούτο δε, το όνομα και εις την Ασίαν μετηνέχθη, όθεν και εις τους προ Ομήρου χρόνους την της Κύμης δόξαν αναφέρομεν αναγκαίως....Λοιπόν ου υμάς, ω άνδρες Κυμαίοι, ου χρη περί των τοιούτων εκ βιβλίων ουδέ υπό ανδρών ει και φιλελλήνων όλως αλλοφύλων διδαχθήναι. Αύτη η γη η τρέφουσα υμάς και πάλαι παραδεξαμένη των Προπατόρων την σποδόν, πάντων των βιβλίων βεβαιότερον την αλήθειαν τετήρηκεν και μαρτυρήσει τω φιλοσπούδως ερωτήσαντι, είπερ γαρ αληθή τα ειρημένα, ζητητέα και άκρα τις των πάνυ παλαιών χρόνων, ηρωικών δηλαδή, και τάφοι ερευνητέοι και ούτοι παμπάλαιοι, ουδέν γαρ λέγω αν ευρεθήναι ελπίς εφ' εκείνων των χρόνων... ζητητέα η Κύμη".
Επίσης οι τρεις Γερμανοί της Αρχαιολογικής Σχολής Dr. Viegrand, Dr. Schrauder και W.Willberg εντόπισαν την Ακρόπολη της προϊστορικής Κύμης στο λόφο του Κορακόπυργου, που βρίσκεται άνωθεν της Μονής και που περιβάλλεται από κατεστραμμένα Κυκλώπεια τείχη.
Το ακρωτήριο του κάβου κάτωθεν της Μονής απεκαλείτο Κοίλη και η μείζονα περιοχή του ακρωτηρίου ονομάζετο "τα Κοίλα" και θεωρείται διάσημος παρά τοις αρχαίοις συγγραφεύσι.
Μεγάλη εορτή των Κυμαίων είναι ο εορτασμός στις 6 Αυγούστου της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος με καθολική κάθοδο των Κυμαίων προσκυνητών στον τόπο της Μονής. Σε παλαιότερες εποχές ερχόντουσαν προσκυνητές από όλα τα περίχωρα της Κύμης, αλλά και από μακρύτερες περιοχές. Αυτό το έθιμο του εορτασμού στον τόπο της Μονής χάνεται μέσα στους χρόνους της βυζαντινής εποχής και πέρα απ' αυτήν.
Εάν εξετάσουμε τις γύρω τοποθεσίες από τη Μονή παρατηρούμε ότι έχουν αρχαίες ονομασίες, όπως η θέση "Χηλή", μάλιστα ο Πλούταρχος αναφέρει "...υφορμίσασθαι τη Σαλαμίνι κατά Χηλήν τινα προς την Εύβοιαν αποβλέπουσαν". Όπως επίσης και η θέση "Μεροβίγλι", αλλά επίσης εάν εξετάσουμε και την τριγωνοθεσία της Προϊστορικής Κύμης στον ειδικό χάρτη του Αλέξ.Αλεξίου, τόσο με το σύστημα της δέσμης ακτίνων, αλλά και όσο με το σύστημα των κυκλικών περιφερειών (στο σημείο της τομής τους) με κέντρο τη Μεγ.Πυραμίδα, παρατηρούμε ότι στοχεύεται η μείζων έκταση του ακρωτηρίου της Κύμης.
Εν προκειμένω δημιουργείται ένα βασικό θέμα, μήπως το έθιμο αυτό της καθολικής καθόδου στον τόπο της Μονής, προϋπήρχε από τους προϊστορικούς χρόνους;
Επί Πελασγικής εποχής, οι άρχοντες των Πελασγών προσκυνητών, συγκεντρώνοντο στο Μαντείο του Δία στη Δωδώνη την πανσέληνο του Αυγούστου.
Επίσης στην Αρχαία Ολυμπία, οι εορτές προς τον Δία συνέπιπταν με την πανσέληνο του 8ου μηνός του ηλιακού ημερολογίου, δηλαδή το μήνα Αύγουστο.
Εφόσον το έθιμο αυτό του εορτασμού της Μονής και της συρροής του κόσμου στο συγκεκριμένο σημείο, προϋπήρχε και στους Προϊστορικούς Χρόνους της Πελασγικής Εποχής, πολλά συμπεράσματα δυνατόν να βγάλουμε.
Κατόπιν αυτών, σκόπιμο θεωρούμε, να αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία, που αφορούν άμεσα τη Μονή:
α) Όπως το μέγεθος του όγκου και της αρχιτεκτονικής δομής των κτιριακών εγκαταστάσεων της Μονής, τις οποίες με επιμέλεια επισκεύαζαν οι Κυμαίοι, από παλαιοτάτων εποχών ώστε να διατηρηθούν μέχρι των ημερών μας, το έτος 1848 οι Κυμαίοι έκτισαν τα παλαιά κτίρια της Μονής εκ νέου.
β) Οι μαρμάρινες κολώνες στο εσωτερικό του ναού έχουν παραμορφωθεί στην εξωτερική τους επιφάνεια από το κιονόκρανο μέχρι το κάτω μέρος με αλλεπάλληλα κτυπήματα από τη σμίλη και το σφυρί κάποιου Κυμαίου, με στόχο να καλύψει και να καταστρέψει αρχαίες ανάγλυφες παραστάσεις.
γ) Την περίοπτο θέση της Μονής απέναντι από το θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου Πελάγους.
δ) Τις ιστορικές τοποθεσίες που περιβάλουν τη Μονή και
ε) Τις ειδικές γεωδετικές σχέσεις του ευρύτερου χώρου του ακρωτηρίου, σε σχέση με τη Μεγάλη Πυραμίδα και τη Δήλο.
Μετά τα προαναφερθέντα θα κάνουμε ορισμένες τολμηρές σκέψεις, μήπως οι χώροι της Μονής αποτελούσαν χώρους βασιλικού Ανακτόρου της προϊστορικής Κύμης;;
Αρχικά βέβαια που η πολιτική εξουσία δεν διαχειριζόταν από τη θρησκευτική, τότε δεν υπήρχε σαφής διάκριση ανάμεσα στο ανάκτορο και στο ναό.
Στον Ελληνικό χώρο χαρακτηριστικά είναι τα ανάκτορα του Κρητομυκηναϊκού πολιτισμού, όπως τα ανάκτορα της Κρήτης στις αρχές της 2ης χιλιετίας με τις μεγάλες εσωτερικές αυλές, όπου συνυπάρχουν το θρησκευτικό και το διοικητικό Κέντρο, τα βασιλικά διαμερίσματα, οι αποθήκες και τα εργαστήρια.
Τα ανάκτορα της μυκηναϊκής Ελλάδας ήταν πιο μικρά σε μέγεθος και πιο απλά, με κύριο χαρακτηριστικό τμήμα τους το μέγαρο με την αίθουσα του θρόνου.
Δηλαδή το ανάκτορο στην αρχαιότητα εσήμαινε την κατοικία των θεών, το ναό, το άδυτο.
Τα ανάκτορα της ηρωικής περιόδου ευρίσκονται επί τόπων υψηλών, συνήθως επί των ακροπόλεων (όπως τα ανάκτορα επί της ακροπόλεως των Μυκηνών).
Μήπως στο πάνω μέρος της Μονής της Μεταμόρφωσης δεν είναι ο Κορακόπυργος, που χαρακτηρίσθηκε από τους Γερμανούς της Αρχαιολογικής Σχολής, όπως έχομε προαναφέρει, η Ακρόπολις της προϊστορικής Κύμης;
Εν προκειμένω, εφόσον αποδεχθούμε το ιστορικό αυτό γεγονός, δηλαδή την ύπαρξη Ανακτόρου, τότε μέσα στα Ανάκτορα αυτά πρέπει να φιλοξενήθηκαν ο Ναύπλιος, ο Αιγαίων κ.α., μάλιστα δε ο Αιγαίων, από το όνομα του οποίου έλαβε το όνομα και το Αιγαίο Πέλαγος ήταν και γαμβρός του Ποσειδώνα, καθ' όσον έλαβε σύζυγο την Κυμοπόλεια, (δηλαδή την πόλη της Κύμης) την περιπατούσα επί των κυμάτων κόρη του Ποσειδώνα.
[Κῡμοπόλεια: ἡ, ἡ ἐπὶ τῶν κυμάτων περιπατοῦσα, Ἡσ. Θ. 819.]
Ο βασιλιάς Αιγαίων είχε υπό την εξουσία του ολόκληρη την Εύβοια, τις Κυκλάδες, τις Βόρειες Σποράδες, αλλά και τη Σκύρο και εθεωρείτο ο ευρέτης της νηός. Ο βασιλιάς αυτός της προϊστορικής Κύμης στην Κάρυστο και τη Χαλκίδα ελατρεύετο και ως θεός, δηλαδή είχε και αρχιερατικά αξιώματα.
Επίσης τα ανάκτορα που ίδρυσαν η Κυμαία βασίλισσα Δημοδίκη και ο Μίδας στα ανατολικά της Βεργίνας και στους ανατολικούς πρόποδες του Βερμίου, δηλαδή στον ευρύτερο χώρο των Αιγών υπήρχαν και λατρευτικοί χώροι.
Μάλιστα τα ανάκτορα αυτά, μετά από σχετική επισκευή χρησιμοποίησαν και οι Μακεδόνες βασιλείς και κατέλυαν σε αυτά με τις οικογένειές τους, για την τέλεση συμποσίων λατρευτικού χαρακτήρα και άλλων τελετουργιών, που είχαν σχέση με τους μεγάλους νεκρούς του γειτονικού βασιλικού νεκροταφείου.
Μετά από τις διαπιστωθείσες αυτές αναλογίες, δεν πρέπει να αποκλείσουμε την περίπτωση, ότι η Μονή του Σωτήρος ίσως να μας κρύβει κάποιο ιστορικό μυστικό, το οποίο προσπαθούμε να εξακριβώσουμε, με τον συγκριτικό τρόπο σκέψεως που ακολουθήσαμε.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου