Προσκύνημα πρωταυγουστιάς σπηλαίου Αγιασμού Κοτυλαίων

Στο φαράγγι του Εφταού ή Καρυάς Κοτυλαίων βρίσκεται το λατρευτικό σπήλαιο του Αγιασμού. Βρίσκεται δεξιά του Δρόμου Κάδι-Βρωμονέρα κάτω από την Κορυφή Σκόλος(980μ) σε υψόμετρο 649μ, κοντά στην πηγή Εφταός. Η μορφή του είναι βαραθρώδης (βαραθρώδες σπήλαιο) με συνολικό βάθος 20μ. Στο εσωτερικό τουυπάρχει μικρό εικονοστάσι με τάματα πιστών. (ΣΠΕΛΕΟ)

Μέχρι τις ημέρες μας διατηρείται το έθιμο του προσκυνήματος στο σπήλαιο αυτό την 1^η Αυγούστου. Σύμφωνα με πανάρχαιες παραδόσεις οι προσκυνητές πρέπει να βρίσκονται στο σπήλαιο με την ανατολή του ηλίου (αποδίδοντας χαιρετισμό στον ήλιο, μας θυμίζει πρακτική της yoga – ζυγού) για να παραλάβουν αγιασμό από τα σταλάγματα που έχουν μαζευτεί σε λαξευτό πέτρινη κοιλότητα. Με αυτόν έρραιναν τα σπίτια, τις καλλιέργειες και τα κοπάδια τους. Τέλος ακολουθούσε πανηγύρι στην Μηλίτσα (πηγή Γουργουλούπα) . [1], [2]

Την 1η Αυγούστου εορτάζουν και οι Κέλτες την Λούγκνασαντ (Lughnasadh) την αρχή της συγκομιδής, σχεδόν στο μεσοδιάστημα μεταξύ θερινού ηλιοστασίου και φθινοπωρινής ισημερίας. Με θρησκευτικές τελετές, αθλητικούς αγώνες , ενώ γίνονταν προσφορές σε φρούτα και θυσία ταύρου σε κορυφή λόφων ή βουνών.[3]

Το προσκύνημα αυτό γινόταν μετά το θερινό ηλιοστάσιο, την αλλαγή του ημερολογιακού έτους για την περιοχή μας δηλαδή, όπως γίνεται αντίστοιχα ο αγιασμός των Θεοφανίων. Μην ξεχνάμε ότι κάθε τόπος είχε ξεχωριστό ημερολόγιο και ώρα, με την αλλαγή του έτους να πραγματοποιείται σε ηλιοστάσιο ή ισημερία. Στο Αττικό ημερολόγιο ο πρώτος μήνας άρχιζε με την εμφάνιση της νέας σελήνης - νουμηνίας (νέος μήν) μετά το θερινό ηλιοστάσιο. Σημειώνεται ότι η 1η Αυγούστου αποτελεί την μέση της διαδρομής μεταξύ θερινού ηλιοστασίου και φθινοπωρινής ισημερίας. Αντίστοιχα και 1η Μαΐου μεταξύ εαρινής ισημερίας και θερινού ηλιοστασίου [4].

Εφταός, δύο από τα επτά πλατάνια

Ο Εφταός, που συναντάται σε χάρτες και ως Οχταός, περιγράφει την τοποθεσία με επτά ή οκτώ πλατάνους, οι οποίοι βρίσκονταν σε κυκλική διάταξη, σχηματίζοντας έτσι ένα ναό της φύσης. Επομένως έχουμε να κάνουμε με τοποθεσία λατρείας δένδρων. Περισσότερα για την δενδρολατρεία στο ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

[1] andronianoi.gr

Την πρώτη Αυγούστου εκάστου έτους το χωριό μας εόρταζε την ημέραν αυτήν κατ΄ έθιμον. Από βραδύς εγένοντο οι συνεννοήσεις των κατοίκων, που θα πήγαιναν εκεί επάνω στο βουνό στον Εφταό, που ήταν το Αγίασμα.Μετά τα μεσάνυχτα ξεκινούσαν κατά παρέες άλλοι πεζή και άλλοι με τα ζώα τους καβάλα. Από το χωριό μόλις βγαίναμε άρχιζε ανηφορικός δρόμος προς τα Κοτύλαια όρη. Συναντούσαμε στο πρώτο ύψωμα το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και μετά από μια τοποθεσία Λάκκους, άρχιζε ο ανώμαλος δρόμος προς τα τρωγογυρίσματα μέχρι τον γεροέλατο. Από εκεί και πέρα ο δρόμος περνούσε μέσα από δάση ελάτης , κάπως βατός χωρίς ανηφοριές αλλά επίπεδος. Η τοποθεσία αυτή έφερε το όνομα Εφταός, διότι όταν φώναζες ένα δυνατό Ο άκουγες αντίλαλο επτά Ο, εξ ού και Εφταός. Ανεβαίναμε λίγο από εκεί που εφθάναμε και βρισκόμαστε εμπρός στο στόμιον ενός σπηλαίου. Όταν μπαίναμε μέσα ήταν θεοσκότεινα και υγρασία πολύ, από την κορυφή έπεφταν σταλαματιές νερό. Με χίλιες δυο προφυλάξεις κατεβαίναμε με χέρια και πόδια προς το κάτω μέρος του σπηλαίου όπου ήταν το Αγίασμα εκεί. Είχε διαμορφωθεί ο χώρος και μπορούσαν να σταθούν 8-10 άνθρωποι όρθιοι. Πίναμε αγίασμα, βρέχαμε το πρόσωπό μας, γεμίζαμε ένα μπουκαλάκι που είχαμε μαζί μας και βγαίναμε σιγά προς τα επάνω για να διευκολύνουμε και κείνους που κατέβαιναν. Η όλη αυτή διαδρομή, η νυχτερινή πορεία και το ξημέρωμα εκεί στον Εφταό, ήταν κάτι το χαρισματικό. Μετά γυρίζαμε στη γουργουλούπα και εκεί στη βρύση βγάζαμε ότι είχαμε, ψωμί, ελιές, ντομάτες, και ότι άλλο νηστίσιμο είχε ο καθένας μας. Πολλοί κάτοικοι του χωριού μας είχαν την συνήθειαν να πηγαίνουν στον Εφταό κάθε χρόνο την πρωταυγουστιά. Αργότερον ο μητροπολίτης Καρυστίας και Σκύρου Σεραφείμ από τότε που ανέλαβε την Μητρόπολη, άλλαξε την όλη αυτή εορτάσιμη ημέρα και κάθε χρόνο εκεί έξω από το Αγίασμα τελεί Θεία Λειτουργία παρουσία πολλών προσκυνητών (έγινε δύο φορές και απλά καταργήθηκε).

Γεώργιος Ι.Νάνος 1986 Δημοδιδάσκαλος εν συντάξει έτος γεννήσεως 1916

(www.andronianoi.gr Ιούλιος-Αύγουστος 2003)